سم زدایی چیست؟
در جریان خود و در گیرنده‌های مغزی افرادی که مواد مخدر یا محرک استفاده می‌کنند، آثار مواد مخدر مشاهده شده که همین امر باعث تغییرات ذهنی و جسمی در این افراد می‌شود. سم زدایی به مرحله‌ای گفته می‌شود که به روش‌های مختلف و در مدت زمان‌های مشخص، این مواد از بدن فرد دفع شود.
گام اول ترک هرگونه اعتیاد (چه مخدر و چه محرک)، سم زدایی از بدن بوده که باید به صورت اصولی و تخصصی و تحت نظر پزشک و روان‌درمانگران انجام شود. در سمزدایی، جسم فرد پاک شده، اما از لحاظ روحی هنوز تغییری در مددجو ایجاد نشده است.
انواع سم زدایی از لحاظ زمانی
از لحاظ زمانی، مراحل سم زدایی به سه قسمت تقسیم می‌شود:
- فوق سریع یا UROD
- سریع یا ROD
- تدریجی
سم زدایی فوق سریع UROD
روش سم زدایی فوق سریع که در دهه 1980 میلادی معرفی شد، روشی است که به کمک خواب مصنوعی و استفاده از داروهای مخصوص و تحت نظر پزشک بیهوشی و در اتاق‌های مجهز ICU انجام می‌شود. در این روش، فرد در مدت 6 الی 8 ساعت بیهوش (یا همان خواب مصنوعی) بوده و در این مدت، داروهای بلاک کننده گیرنده‌های مخدری و محرکی به صورت سرم به بدن فرد تزریق میشوند. UROD مخفف عبارت Ultra Rapid Opioid Detoxification بوده که جزو متدهای ترک اعتیاد بدون درد است.
هنگامیه مواد بلاک کننده به بدن وارد می‌شود، در مدت 6 الی 8 ساعت بدن شروع به دفع مواد سمی کرده و علاوه بر آن، گیرنده‌های مغزی نیز توان دریافت محرک یا مخدرهای جدید را ندارند. بنابراین، مثلا هنگامیکه از سم زدایی برای ترک اعتیاد تریاک استفاده شود، بدن نه تنها دیگر هیچگونه مورفینی ترشح نخواهد کرد، بلکه در صورت مصرف این ماده نیز، هیچگونه تاثیری برروی مغز نخواهد داشت و پاداشی از سمت مغز صادر نمی‌شود.
مزایا و معایب روش UROD
در افرادی که شرایط جسمانی مناسبی داشته و مدت زمان مصرف و میزان مصرف آن‌ها خیلی زیاد نبوده و همچنین بیماری‌های زمینه‌ای (خصوصا دیابت) نداشته باشند، روش UROD کاملا کاربردی و مناسب است. اما بهتر است بدانید که این روش، جادویی نبوده و قرار نیست معجزه‌ای اتفاق بیفتد. بسیاری از مراکز غیرمعتبر، از طریق تبلیغات سعی در گمراه کردن افراد دارند.
در این روش، سموم از بدن خارج شده، اما این به معنای از بین رفتن تمامی تمایلات به مصرف مواد مخدر نیست. بلکه این روش، سموم را به سریع‌ترین روش ممکن از بدن خارج کرده، اما هنوز هم وابستگی‌های ذهنی در فرد وجود دارد. این روش ممکن است همراه با علائم جانبی زیر باشد:
- تعریق
- درد عضلانی
- حالت تهوع و بیرون روی
- تنفس سریع و بریده بریده
- هذیان
- مشکلات روحی
بعد از دفع سموم به روش UROD، هنوز هم فرد باید تحت نظر پزشکان و روان‌کاوان قرار گرفته تا از ترک اعتیاد دائمی، اطمینان حاصل شود.
دیتاکس سریع یا ROD
روش دوم سم زدایی بدن یا اصطلاحا دیتاکس کردن، روش سریع یا همان ROD بوده که مخفف Rapid Opioid Detoxification است. این روش نسبت به UROD کندتر بوده و عموما به 3 الی 6 روز زمان نیاز دارد. در این روش نیز مصرف ماده مخدر به صورت آنی قطع شده و برای تحمل عوارض قطع مصرف دارو (چه ذهنی و چه جسمی)، از داروهای آنتاگونیست استفاده می‌شود. این روش نیز نیاز به مراقبت دائمی داشته تا در صورت بروز علائم خطرناک، به سرعت روند درمان متوقف شود. از همین رو انجام این کار فقط در کمپ ترک اعتیاد و کلینیک‌ها بازپروری قابل انجام است.
سم زدایی تدریجی
بر خلاف دو روش قبلی، در این روش مصرف مواد مخدر به صورت ناگهانی قطع نشده و در عوض، میزان مصرف مواد مخدر یا محرک برای یک دوره‌ی از پیش تعیین شده، ادامه یافته و به مرور زمان مصرف متوقف خواهد شد. این روش، علائم فیزیکی کمتری داشته (درد و خماری) و در چهار یا پنج روز اول شروع دوره درمان، هیچگونه اثری از ترک کردن مشاهده نخواهد شد. اما مدت زمان کلی سم زدایی تدریجی برای مواد مخدر بین 7 الی 14 روز است.
مزایا و معایب دفع سموم تدریجی
بر خلاف دو روش قبلی، در این روش مصرف مواد مخدر به صورت ناگهانی قطع نشده و در عوض، میزان مصرف مواد مخدر یا محرک برای یک دوره‌ی از پیش تعیین شده، ادامه یافته و به مرور زمان مصرف متوقف خواهد شد. این روش، علائم فیزیکی کمتری داشته (درد و خماری) و در چهار یا پنج روز اول شروع دوره درمان، هیچگونه اثری از ترک کردن مشاهده نخواهد شد. اما مدت زمان کلی سم زدایی تدریجی برای مواد مخدر بین 7 الی 14 روز است.
مدت زمان بستری شدن برای سم زدایی چقد است؟
همانطور که پیشتر مطرح شد، در روش فوق سریع، مدت زمان بستری شدن بین 4 تا 8 ساعت بوده، در روش فوق سریع بین 2 تا 3 روز و در روش تدریجی نیز بین 7 تا 14 روز است.
انواع سم زدایی بر مبنای مصرف دارو
به صورت کلی، برای سم زدایی دو روش وجود دارد. در روش اول، استفاده از دارو است و در روش دوم نیز بدون دارو است. گفتنی است که ترک بدون دارو عموما توسط کسانی انجام می‌شود که قصد دارند در منزل و محروم کردن کلی بدن از تمامی مخدرها، اعتیاد را کنار بگذارند. تمامی روش‌هایی که پیشتر مطرح کردیم (فوق سریع، سریع و تدریجی)، جزو روش‌های با دارو بود که خطرات کمتری را برای فرد به همراه دارد.
داروی نالتروکسان
یکی از دارویی‌های ضد مخدر رایج که در روش‌های سریع و فوق سریع استفاده می‌شود، دارویی با نام نالتروکسان یا همان Naltrexone است. در روزهای اول، دوز کمی از این دارو مصرف شده و سپس در سه الی چهار روز بعد، مقدار مصرف افزایش یافته تا علائم‌های نرسیدن مواد مخدر و محرک به مرور زمان برطرف شود. این دارو مجوز FDA آمریکا را دریافت کرده و از آن برای ترک الکل و مواد افیونی استفاده می‌شود.
این دارو کمک می‌کند تا گیرنده‌های مغز که مواد مخدر و محرک برروی آن‌ها اثر می‌گذاشت مسدود شده و علاوه بر آن، هنگام مصرف مواد مخدر و محرکی همانند هروئین و تریاک، بدن واکنش فیزیکی نشان داده و احساس شدید حالت تهوع و استفراغ ایجاد شود. این دارو مانع از تمایل به مصرف مجدد مواد افیونی شده و یکی از داورهایی است که در مرحله سم زدایی از آن استفاده می‌شود. نالتروکسان به صورت ایمپلنت (کاشت در بدن)، قرص و آمپول مصرف شده که باید توسط پزشک متخصص تجویز شده و تحت نظر همان پزشک، مصرف شود.
داروی متادون و بوپرنورفین
متادون که اصطلاحا به آن شربت نیز گفته می‌شود، یکی دیگر از داروهای جایگزین مصرف مواد مخدر بوده که در روند سم زدایی تدریجی استفاده می‌شود. میزان مصرف و طول مدت زمان مصرف باید با مشورت پزشک مشخص شده و خوددرمانی با این دارو عموما منجر به اعتیاد به خود متادون خواهد شد. در سمزدایی تدریجی که در کمپ‌های معتبر انجام می‌شود، مددجو بین 10 الی 15 روز در کمپ بستری و تحت مراقبت پزشکی و روان‌پزشکی قرار گرفته تا به مرور زمان، اعتیاد خود را کنار بگذارد.
سم زدایی بدن از مواد مخدر با گیاهان دارویی و طب سنتی
گیاهان دارویی و طب سنتی روش‌هایی را برای از بین بردن سموم بدن پیشنهاد می‌کنند. اگرچه این روش‌ها را نمی‌توان به عنوان درمان قطعی معرفی کرد، اما کاربرد این گیاهان دارویی به عنوان ضد درد (تسکین دهنده)، ضد سرفه، ثبات و آرامش خلق و خو، کمک به دستگاه گوارش و … اثبات شده است. در مراحل سم زدایی طبق طب سنتی، گیاهان دارویی زیر می‌توانند مفید باشند:
- خار مریم (تصفیه کبد)
- سرکه سیب (مسدود کننده میل به مواد مخدر)
- ریشه کودزو (کاهش هوس)
- ریشه والرین (کاهش افسردگی، بی قراری و اضطراب)
- جنسینگ (کمک به خستگی و افزایش قوای جسمی)
- ریشه بیدمشک (به عنوان مدر و تسریع خروج سموم)
- ریشه باباآدم (کمک به حفظ تعادل در قند خون)
- قاصدک (کمک به سیستم گوارش)
- اکالیپتوس (تسکین دهنده و آرامشبخش)
دفع سموم اعتیاد در منزل
دفع سموم اعیتاد و پاکسازی بدن، پروسه‌ی حساس و اولین قدم در راستای ترک اعتیاد است. در بعضی موارد که مددجو در منزل اقدام به ترک مواد می‌کند، به دلیل قطع ناگهانی مواد مخدر یا محرک، صدماتی به بدن و ذهن فرد وارد شده که گاها خطرناک نیز هستند. توصیه می‌شود که از ترک مواد در منزل و از طریق محبوس کردن و یا بستن مددجو خودداری نموده و مراحل دفع سموم و پاکسازی را در تحت نظر متخصصان و روان‌درمانگران انجام دهید.
استفاده از شربت یا همان متادون برای دفع سموم و پاکسازی در منزل، حتما باید با مشاوره پزشک متخصص انجام شود. مصرف بیش از اندازه متادون، خود می‌تواند باعث اعتیاد فرد به این شربت شده و نه تنها پاکسازی انجام نشده، بلکه تعداد مواد سمی در بدن و همچنین میزان وابستگی فرد بیشتر شود.
انتخاب روش سم زدایی مواد مخدر
سم زدایی فرآیند دقیق و حساسی بوده که گام اول به سمت زندگی پاک و بدون اعتیاد است. انتخاب نوع دفع سموم، تنها پس از بررسی سابقه مددجو امکان پذیر خواهد بود. پس از بررسی سن، جنسیت، میزان مصرف، نوع مصرف (مخدر یا محرک)، مدت مصرف، شرایط جسمانی و …، پزشک با مشورت روان‌درمان‌گر، بهترین متد دفع سموم بدن و شروع فرآیند ترک اعتیاد را انتخاب می‌کند.
بهتر است بدانید که دفع سموم اعتیاد، تنها گام اول بوده و در این مسیر باید مراحل متعددی را دنبال کرد. پس از دفع سموم، نوبت به از بین بردن میل به مصرف رسیده که هم باید به صورت جسمی درمان شود و هم باید به صورت روانی و با کمک روان‌درمانگران انجام شود. در کمپ ترک اعتیاد مسیر سبز، همه چیز برای شروع یک زندگی پاک و سالم آماده شده است. کافی است با کارشناس مجموعه تماس گرفته یا از طریق واتساپ، به صورت رایگام مشاوره دریافت نمایید.
سم زدایی مرحله‌ای است که در آن، سموم ناشی از مصرف مواد مخدر و محرک از بدن خارج شده و گام اول در مسیر ترک هرگونه اعتیاد است. با دفع شدن این سموم، زمینه برای از بین رفتن وابستگی جسمی و ذهنی ایجاد خواهد شد.
انواع دفع سموم ناشی از اعتیاد از لحاظ زمانی به شرح زیر هستند:
- دفع فوق سریع یا UROD
- دفع سریع یا ROD
- دفع تدریجی
انواع دفع سموم از لحاظ دارویی نیز به دو بخش با دارو و بدون دارو تقسیم میشوند. سم زدایی بدون دارو عموما در منزل و بدون نظارت پزشک اتفاق افتاده که ممکن است خطراتی را برای فرد به همراه داشته باشد.
سم زدایی فوق سریع یا UROD در زمانی بین 6 تا 8 ساعت و در حالت بیهوشی (خواب عمیق) انجام شده و پس از آن، تمامی سموم از بدن فرد خارج خواهند شد. این روش بسیار سریع بوده، اما هنوز فرد از لحاظ روحی به مواد مخدر نیاز داشته که باید در مدت زمان توصیه شده توسط پزشک از داروها استفاده نماید تا ترک اعتیاد کامل شود.
گیاهان دارویی و طب سنتی می‌توانند در پروسه ترک اعتیاد و پاک کردن سموم از بدن فرد کمک نمایند. از جلمه گیاهانی که در این فرآیند موثر هستند:
- خار مریم
- ریشه کودزو و والرین
- سرکه سیب
- ریشه بیدمشک و بابا آدم
- قاصدک
- اکالیپتوس
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.